ACT en onderwijs

Krijgt u als docent, teamleider, leerlingbeleider of ondersteuningscoördinator steeds vaker te maken met leerlingen die vastlopen of thuis komen te zitten door een burn-out, depressieve gevoelens of motivatieproblemen? 

Het aantal jongeren in het voortgezet onderwijs en hoger onderwijs dat kampt met sombere gevoelens en stressgerelateerde klachten neemt toe. Prestatiedruk, de veelheid aan keuzes en de komst van social media hebben het leven van de scholier* ingrijpend veranderd. Onze leerlingen zijn net als de scholieren van de vorige eeuw op zoek naar antwoorden op typische pubervragen als ‘wie ben ik?’ en ‘wat past bij mij?’ maar de omgeving roept harder dan ooit. Jongeren van nu hebben het nodig om te leren even stil te staan, liefst letterlijk. Daarnaast hebben ze behoefte aan houvast. Weten wat voor hen van waarde is helpt ze koers te houden in een continu veranderende wereld. 

Als het gaat om mentale weerbaarheid leren onze leerlingen op verschillende manieren van ons. Door te zien hoe wij zelf omgaan met drukte of onverwachte veranderingen (plotselinge roosterwijzigingen, defecte apparatuur, de online lessen tijdens de lockdown, etc.) en door de manier waarop wij reageren op de emoties die we bij onze leerlingen zien (frustratie, een gebrek aan motivatie of stress). Met de kennis en vaardigheden uit ACT kunnen we ons een psychologisch flexibele houding eigen maken en onze leerlingen vanuit die houding begeleiden. We kunnen ook een extra stap zetten en in de les of in onze gesprekken met leerlingen expliciet aandacht besteden aan de vaardigheden die psychologische flexibiliteit vergroten.

Er is de laatste jaren veel aandacht voor de hersenprocessen die verantwoordelijk zijn voor effectief, doelgericht en sociaal gedrag , ook wel de ‘executieve functies’ genoemd. Wetenschappelijk onderzoek naar deze denkprocessen laat zien dat ze cruciaal zijn voor een gezonde cognitieve ontwikkeling, maar ook voor een adequaat sociaal en emotioneel functioneren. Deze vaardigheden zijn onder te verdelen in twee typen: de denkvaardigheden (zoals planning en prioritering, timemanagement, organisatie) en de vaardigheden die gedrag aansturen (zoals volgehouden aandacht, taakinitiatie en emotieregulatie). Op de meeste scholen binnen het regulier voortgezet onderwijs en mbo wordt aan de executieve vaardigheden uit het tweede rijtje nauwelijks aandacht besteed. Het zijn tegelijkertijd de vaardigheden die de psychologische flexibiliteit, of innerlijke veerkracht, het sterkst vergroten. Precies deze vaardigheden worden in ACT geoefend.

Structurele aandacht voor de vaardigheden die ons handelen bepalen stimuleert zelfinzicht en maakt zelfregulatie mogelijk. Door ze regelmatig te trainen worden leerlingen zich bewust van hun gevoelens, leren ze hun gewoontepatronen herkennen en bewust keuzes maken op basis van hun waarden. Tenslotte leren ze omgaan met hun eigen ongewenste gedachten en gevoelens en afleidende prikkels van buiten. Een stevige basis voor een spannende toekomst.

*Voor leerling of scholier, lees ook: student

Act 2 Go biedt trainingen en workshops die van waarde zijn voor professionals. Ze sluiten aan bij de interventies op de menukaart van het NPO.